آتل (انواع شکستگی)

از شایع ترین موارد اورژانس، صدمه به عضلات، مفاصل و استخوان ها هستند. این صدمات از یک آسیب ساده و غیر تهدیدکننده (مانند شکستگی انگشت یا کشیدگی مچ پا) تا صدمات حیاتی و تهدیدکننده حیات (مانند شکستگی فمور یا ستون مهره ها) متغیر هستند. بدون توجه به خفیف یا شدید بودن صدمه، توانایی شما در ارائه موثر و سریع مراقبت های اورژانسی می تواند باعث جلوگیری از ایجاد صدمات دردناک شود و حتی از ناتوانی دائمی یا مرگ بیمار پیشگیری کند.

سیستم عضلانی- اسکلتی از دو بخش اصلی عضلات و استخوان بندی تشکیل شده است و شامل موارد زیر می باشد:

• شکل دادن به بدن
• حفاظت از ارگان های داخلی بدن
• تامین حرکت

عضلات

سه نوع عضله ارادی (اسکلتی)، غیر ارادی (صاف) و عضله قلب وجود دارد.

• عضلات غیر ارادی در دیواره ارگان ها وجود داشته و به حرکت غذا درون سیستم گوارش کمک می کنند.
• عضلات قلبی تنها در دیواره قلب وجود دارند.
• آن نوع از عضلات که با صدمات عضلانی- اسکلتی، در ارتباط هستند، عضلات ارادی می باشند. عضلات ارادی گروهی از عضلات هستند که تحت کنترل اراده شخص قرار دارند و تمام حرکات مانند راه رفتن، جویدن، بلع، لبخند زدن، اخم کردن، صحبت کردن یا حرکت چشم ها را ممکن می سازند. اغلب عضلات اداری که عضلات اسکلتی نیز خوانده می شوند، از یک یا هر دو طرف به استخوان بندی متصل می باشند.

عضلات به روش های مختلف، آسیب می بینند. فعالیت بیش از حد عضله می تواند باعث پارگی فیبرها شده و آن دسته از عضلاتی که آسیب دیده اند، اغلب کبودرنگ، متورم، حساس، دردناک و ضعیف می شوند.

تاندون ها (زردپی) و لیگامان ها (رباط)

تاندون رابط نگهدارنده عضله به استخوان و لیگامان رابط نگهدارنده استخوان ها به یکدیگر می باشد. تاندون ها و لیگامان ها از بافت همبند اختصاصی تشکیل شده اند.

تاندون ها و لیگامان ها نیز ممکن است همراه با عضلات کبود، پاره یا بریده شوند. این صدمات نیز جز صدمات عضلانی – اسکلتی محسوب می گردد.

سیستم اسکلتی

سیستم اسکلتی از بدن حمایت نموده و استوار ایستادن بدن را امکان پذیر می سازد. جسم (کالبد)، بدون استخوان های متصل به یکدیگر استوار نمی ماند. سیستم اسکلتی انسان شش بخش اساسی دارد که شامل جمجمه، ستون مهره ها، قفسه سینه، لگن خاصره، اندام های فوقانی و اندام های تحتانی است. 

سیستم اسکلتی به عنوان چارچوب ساختاری بدن باید:

•  به اندازه کافی قوی باشد تا از بدن محافظت و حمایت نماید.
• انعطاف پذیری داشته باشد تا در مقابل فشارهای وارده نشکند.
• مفصل دار باشد تا حرکت را ممکن سازد. عنصر مهم در حرکت، مفاصل انسان هستند و در محل تلاقی استخوان ها به یکدیگر قرار دارند.

صدمات استخوان ها و مفاصل

چند نوع صدمه عضلانی اسکلتی وجود دارد:

1. شکستگی
2. کشیدگی (آسیب عضله یا آسیب هم زمان عضله و تاندون است که بر اثر کشیده شدن بیش از حد ایجاد می گردد).
3. پیچ خوردگی (به آسیب مفصل یا پارگی لیگامان اطلاق می گردد).
4. در رفتگی (خارج شدن استخوان از موقعیت طبیعی آن در مفصل).

تمام انواع آسیب ها با علایم و نشانه های مشابه شامل تورم، درد، تغییر شکل و یا تغییر رنگ ظاهر می شوند. گاهی هم استخوان شکسته از پوست بیرون زده و نمایان می گردد.

شکستگی ها به سه گروه تقسیم می شوند:

شکستگی بسته بدون تغییر شکل: دراین حالت درد و کبودی محل، نشانه احتمالی شکستگی است.
عدم تشخیص شکستگی در این حالت و عدم مراقبت ممکن است شرایط بیمار را حادتر نماید.

شکستگی بسته با تغییر شکل: در این شکستگی ها دو سر شکسته استخوان از محل خود جابجا و شکل ظاهری اندام دچار تغییر شده است. این خطرناکترین حالت است زیرا لبه های تیز استخوان هر لحظه احتمال دارد به عروق و اعصاب آسیب رساند.

شکستگی های باز: در این نوع از شکستگی ها، استخوان شکسته پوست را پاره کرده و سر استخوان خارج شده از پوست قابل مشاهده است. گاهی هم این بیرون زدگی استخوان به علت جابجایی بیمار برطرف شده و سوراخ و پارگی به طور واضح در پوست مشاهده می گردد.

هشدار:

ممکن است رفتار اشتباه در زمان انتقال فرد حادثه دیده ای که دچار شکستگی شده است باعث مرگ یا معلولیت وی گردد، پس بدون شناخت از آسیب های وارده، اقدام به جابجایی فرد مصدوم ننمایید.

1.  ابتدا نگاهی دقیق به اندام ها و قفسه سینه ی مصدوم داشته باشید. اگر نشانه ای از آسیب در وی مشاهده نکردید وی را جابجا کنید وگرنه ابتدا آتل گیری و سپس اقدام به جابجایی نمایید.
2. در جابجایی مصدومی که دچار شکستگی است، باید هر عضو شکسته توسط یک نفر حمایت گردد و هر دو طرف شکستگی باید در یک سطح نگه داشته شود.
3. اگر جابجایی و انتقال شخص آسیب دیده به درستی انجام نپذیرد، احتمال خطر آسیب های ثانوی را برای مصدوم تشدید می نماید.

اصول آتل گیری

آتل وسیله ای است که برای بی حرکت نگه داشتن قسمتی از بدن استفاده می شود. آتل می تواند نرم یا سخت باشد.

آتل های سخت، آتل هایی هستند که از جنس چوب، آلومینیوم، سیم، پلاستیک یا چوب فشرده ساخته می شوند. برخی از این آتل ها در اشکالی متناسب با اندام ها طراحی شده است.

آتل های نرم، آتل هایی هستند که انعطاف پذیر بوده و می توان آنها را برای اندام های مختلف استفاده کرد.

آتل گیری استخوان یا مفصل آسیب دیده دو علت اصلی دارد. نخست این که آتل گیری از حرکت قطعات استخوانی، انتهای استخوان یا مفاصل جابجا شده جلوگیری نمود و احتمال ایجاد صدمات بیشتر را کاهش می دهد. ثانیا، آتل معمولا درد را کاهش داده و عوارض شایع ناشی از صدمات استخوان و مفصل را به حداقل می رساند.

آتل بندی نوعی روش موقت در مواقع اورژانس جهت ثابت نمودن عضو آسیب دیده به شمار می آید، تا در جریان جابجایی و حرکت فرد مصدوم آسیب بیشتری به آن وارد نشود. آتل بندی عضو آسیب دیده به منظور جلوگیری از احتمال آسیب های ثانویه به اعضای همجوار آن عضو ضروری است بدین سبب در بیمارستان و مراکز درمانی برای ثابت سازی عضو آسیب دیده اغلب از روش گچ گیری یا جراحی و تثبیت قطعات شکسته استخوان با گذاشتن فیکساتور و یا ایمپلنت استفاده می کنند.

در موارد فوریت های پزشکی می توان ای کار را با قرار دادن دو جسم ثابت مانند چوب یا لوازم مشابه در اطراف بافت آسیب دیده و پیچیدن باند یا پارچه به دور آن انجام داد. به این روش آتل بندی می گویند.

هدف استفاده از آتل یا اسپیلنت (Splint) چیست؟

از آتل یا اسپیلنت در موارد زیر استفاده می شود:

• برای بیحرکت کردن موقت محل شکستگی یا در رفتگی اندام
• برای درمان قطعی شکستگی یا پیچ خوردگی یا در رفتگی
• برای بیحرکت کردن استخوان یا مفصل بعد از عمل جراحی

آتل بندی

برای آتل بندی صدمات استخوانی یا مفصلی از تکنیک های خاصی استفاده می شود. تکنیک های آتل بندی برای شانه، بازو، آرنج، ساعد، مچ دست، کف دست، انگشتان، لگن خاصره، سر ران، ران، زانو، ساق، مچ پا و کف پا هر کدام تکنیک های خاصی دارد.

در حال حاضر انواع و اقسام آتل های نرم و سخت از جنس های مختلف در آمبولانس های مراکز اورژانس مورد استفاده قرار می گیرد. اساس کار تمامی آنها پیشگیری از حرکت مفصل و هر کدام از اندام های آسیب دیده می باشد. از آن جمله می توان به آتل سیمی، آتل آلومینیومی، آتل کششی (آتل ترکشن)، آتل بادی، آتل وکیوم، آتل بلو، آتل برزنتی، آتل دو تیکه رجید و آتل پلاستیکی اشاره نمود که هر کدام از آنها برای اندام و شرایط خاص مصدوم کاربرد دارد.