مانومتر پزشکی چیست و چه تفاوتی با فلومتر دارد؟

برای درک بهتر واژه ی مانومتر و فلومتر و تفاوت آنها بهتر است به بررسی معنی واژه آنها بپردازیم:

مانومتر: دستگاهی برای اندازه گیری فشار مایعات و گازها در مخازن و لوله هاست.

فلومتر: دستگاهی برای دبی سنجی است که حجم یا جرم سیال (مایعات و گازها) عبوری در واحد زمان را مشخص میکند.

بر این مبنا، دو نوع مانومتر پزشکی و یک نوع فلومتر را بررسی می نماییم:

مانومتر پزشکی

اصلی ترین گاز مورد استفاده در پزشکی، گاز اکسیژن است که برای تنفس از آن استفاده می شود. اما گازهای دیگری مانند CO2 و N2O نیز در پزشکی کاربرد دارند. گاز CO2 معمولا برای دستگاه ها و یا استفاده در عمل های لاپاراسکوپی استفاده زیادی دارد و همچنین گاز N2O یک نوع گاز بیهوشی است که مصرف پزشکی دارد.

بنابراین برای هر سه گاز مصرفی پزشکی نیاز به مانومتر داریم. مانومتر همانطور که از معنی واژه آن پیداست حجم گاز مخازن و لوله ها را مشخص میکند. به همین دلیل از مانومتر برای کپسول های گاز استفاده می شود.

دو نوع مانومتر پزشکی داریم. نوع اول مانومترتک گیج یا ساده، نوع دوم مانومتر دوگیج فشارشکن .

ساختار مانومتر تک گیج به این شکل است که از یک سو به کپسول اکسیژن وصل شده و سپس گیج مانومتر میزان گاز داخل سیلندر را بر حسب بار نشان میدهد. سپس گاز اکسیژن به سمت فلومتر و مخزن مرطوب کننده گاز اکسیژن حرکت کرده و فلومتر میزان خروجی گاز بر حسب زمان را نمایش میدهد که با شیر مخصوص قابل تنظیم است و پس از آن وارد مخزن مرطوب شده و اکسیژن مرطوب از آن خارج می شود و به وسیله ی شیلنگ مخصوص به شخص متصل شده تا آن را استنشاق نماید.

گاز اکسیژن به صورت خالص، گاز خشکی است و تنفس اکسیژن خالص به راه هوایی بیمار آسیب می رساند بنابراین اکسیژن در مخزن مرطوب کننده با آب مخلوط شده و سپس شخص آن را تنفس می نماید.

مانومتر دوگیج فشارشکن همانطور که از نامش مشخص است دارای دو گیج می باشد. اما هر یک از این دوگیج تعیین کننده چه چیزی هستند؟

همانطور که گفتیم دستگاه های پزشکی با گازهای مخصوصی کار میکنند. گاز دی اکسید کربن یا نیتروز اکساید یا اکسیژن به صورت سیلندری در بیمارستان ها و مراکز درمانی وجود دارند و با مانومتر های دوگیج به دستگاه متصل می شوند. در مانومتر های دوگیج، گیج اول میزان گاز درون سیلندر را بر حسب بار نمایش میدهد و گیج دوم خروجی گاز را بر حسب بار نمایش میدهد. در این مانومتر ها قسمت فلومتر و مرطوب کننده حذف شده است زیرا قرار نیست به فرد اکسیژن رسانی کند و به دستگاه متصل می شود.

خروجی گاز در مانومترهای دوگیج برحسب بار است تا فشار کافی برای دستگاه را تامین نماید. میزان گاز خروجی در مانومتر دوگیج قابل تنظیم است فقط حتما می بایست شیر اولیه باز باشد و فشار گاز پشت شیر وجود داشته باشد.

وقتی به تنهایی از فلومتر حرف میزنیم منظورمان چیست؟

در مانومترهای تک گیج اکسیژن به این نکته اشاره کردیم که میزان فشار گاز درون سیلندر از طریق گیج مانومتر مشخص می شود اما تنظیم خروجی گاز از طریق فلومتر (شیشه ی رویی و شیشه تویی و متعلقات) صورت میگیرد. در بیمارستان ها و مراکز درمانی بزرگ، دو نوع سیستم اکسیژن رسانی وجود دارد. یکی از طریق سیلندرهای اکسیژن و دیگری به صورت سیستم سانترال. در سیستم سانترال، در فضای بزرگی از تاسیسات بیمارستان، دستگاه اکسیژن ساز مرکزی قرار داده می شود و این اکسیژن به وسیله لوله کشی به بخش ها رسانده می شود. کنسول هایی روی دیوار نصب شده و خروجی گاز اکسیژن از طریق آنها صورت میگیرد. در سیستم سانترال سیلندر اکسیژن حذف شده است بنابراین اندازه گیری حجم اکسیژن درون سیلندر نیز حذف می شود و مانومتر و گیج آن حذف می شود. تنها موردی که نیاز است فلومتر اکسیژن می باشد. فلومتر اکسیژن توسط قطعه ای رابط به نام آداپتور به کنسول متصل می شود. از طریق پیچ تنظیم فلومتر، فلوی خروجی اکسیژن تنظیم شده و وارد لیوان مرطوب کننده می گردد و پس از مرطوب شدن وارد شیلنگ خروجی می شود.

کلام آخر

مانومتر های پزشکی به صورت تک گیج و دوگیج ساخته می شوند که نوع تک گیج آن برای اکسیژن رسانی به فرد با سیلندر اکسیژن است و نوع دوگیج آن نیز برای انواع گازهای پزشکی درون سیلندر، که به دستگاه های مختلف پزشکی وصل می شوند استفاده می شود.

فلومتر نیز برای اکسیژن رسانی به فرد توسط کنسول های سیستم سانترال مراکز استفاده می شود.