انواع ابزار جراحی
معرفی انواع ابزار جراحی
هر شغل برای خود دارای ابزار و لوازمی می باشد. به طور مثال لوازم یک نجار، چکش و اره و ... است. شغل پزشکی نیز دارای ابزارهای ویژه و مخصوص به خود است که بدون آنها درمان ممکن نیست. لوازمی که پزشک در طول عمل جراحی از آن بهره میبرد را ابزار جراحی می گویند.
جراحی (surgery) قسمتی از علم پزشکی است که در آن به وسیله برش بافت ها و اعضا و یا تغییر آنها سعی می شود تا یک بیماری تشخیص داده شود و یا درمان شود و یا حتی عملکرد قسمتی از بدن انسان بهبود یابد.
ابزارهای جراحی که در طول یک عمل خاص به کار برده می شوند، انواع مختلفی دارند. برای هر عمل پزشکی ست های مشخصی تعریف شده است. ابزارهای جراحی در یک ست جنرال تعریف شده اند که برای جراحی های عمومی به کار می روند. اما جراحان برای هر عمل جراحی خاص از ابزارهای به خصوصی استفاده میکنند.
نام گذاری این ابزار بر طبق الگوهای خاصی انجام شده است. گاهی یک وسیله چندین نام دارد. ممکن است نام ابزار نسبت به عملکرد آن تعریف شود. به طور مثال هموستات وسیله ای برای بند آوردن خون می باشد. گاهی ممکن است نام سازنده ابزار در ادامه به عملکرد آن اضافه شود مانند پنس کوخر که در اینجا نام کوخر نام مخترع آن است. و گاهی نیز نام علمی عضو بدن که ابزار برای آن کاربرد دارد روی آن گذاشته می شود.
تنوع ابزارهای جراحی بسیار بالاست. علاوه بر آن هر وسیله دارای سایزهای مختلفی می باشد. به طور مثال برای عمل های ظریف چشمی از پنس و پنست های چشمی ظریف استفاده می شود در صورتی که برای عمل های جراحی ارتوپدی معمولا سایزهای بالاتری از پنس مورد استفاده قرار میگیرد. جنس ابزار جراحی نیز می بایست مقاوم باشد. زیرا پس از هر عمل جراحی این ابزار درون اتوکلاو قرار داده می شوند و یا به روش های مختلف کاملا ضدعفونی می گردند.
به غیر از ابزارهای جراحی در طی عمل های جراحی امروزه از وسایل و دستگاه های متعددی نیز استفاده می شوند. با پیشرفت روزافزون علم و دانش پزشکی دستگاه هایی برای جراحی ساخته شده اند که جایگزین برخی از ابزارهای جراحی قدیمی می شوند. به طور مثال دستگاه کوتر با برش و انعقاد همزمان از خون ریزی های فراوان جلوگیری میکند و ریسک عمل های جراحی را کاهش میدهد. این وسیله در بسیاری از عمل های جراحی جایگزین تیغ های جراحی خاص شده است. البته که تیغ های جراحی هنوز در بسیاری از عمل ها کاربرد داشته و نیاز است تا از آنها استفاده شود.
علل نیاز انواع ابزار جراحی
علم پزشکی بسیار گسترده بوده و تخصص های گوناگونی دارد. طبیعتا هر یک از تخصص ها نیز دارای اعمال جراحی ویژه و مخصوص به خود است. همین امر موجب می شود تا ابزارها و وسایل مورد استفاده در هر یک از جراحی ها نیز متفاوت باشد.
برای درک بیشتر این موضوع به انواع گروه بندی جراحی و نام های آن اشاره میکنیم:
دسته بندی انواع اعمال جراحی
جراحی تشخیصی : جراحی تشخیصی(Exploratory surgery) به دسته ای از جراحی ها می گویند که از آن برای تشخیص و یا تایید تشخیص یک بیماری استفاده می شود. به طور معمول اینگونه جراحی ها با نمونه برداری همراه است و ابزارهای نمونه برداری در آن بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
جراحی الکتیو : جراحی الکتیو (Elective surgery) به جراحی هایی گفته می شود که می توان از قبل برای آن برنامه ریزی نمود و زمان بندی مشخصی برای آن در نظر گرفت. این نوع جراحی متضاد با جراحی های اورژانسی (Emergency surgery) است که معمولا در زمان امداد و نجات و حوادث روی میدهد.
جراحی آمپوتاسیون: جراحی آمپوتاسیون (surgery Amputation ) به دسته ای از عمل های جراحی گفته می شود که در آن عضو یا قسمتی از یک اندام قطع می شود. معمولا این عمل ها با عمل های پیوند در یک زمان انجام می شوند زیرا ممکن است عضو قطع شده جایگزین شود.
جراحی بازسازی : جراحی بازسازی (Reconstruction surgery) برای بازگرداندن شکل و یا کارکرد یک عضو و یا بافت از بدن به قبل از آسیب و بیماری است.
جراحی پلاستیک : جراحی پلاستیک (Plastic surgery) برای تغییر ظاهر یک عضو و یا اندام می باشد. تغییر شکل یک اندام و یا عضو به منظور زیبایی در گروه جراحی های پلاستیک قرار میگیرد.
تخصص های رایج جراحی
پزشکان دارای تخصص های مختلفی هستند که هر یک مربوط به یک عضو و اندام و یا یک گروه از اندام ها می شود. این تخصص ها به ۱۲ گروه رایج تقسیم بندی می شود که البته تخصص های خاص تری نیز وجود دارند اما رایج نیستند. هر یک از تخصص ها نیز فوق تخصص های گوناگونی دارد که بررسی آنها بسیار گسترده می باشد. امروز میخواهیم به بررسی ۱۲ گروه رایج جراحی ها بپردازیم:
- جراحی کودکان : عموما تخصص جراحی کودکان مربوط به بیماری های مادرزادی می باشد. این تخصص مربوط به جراحی نوزادان، اطفالان و کودکان می شود. اما تجربه ی جدیدی از این تخصص وجود دارد که به رفع بیماری های جنینی قبل از تولد می پردازد.
- جراحی زنان و زایمان : مراقبت های سلامت، کنترل و بارداری و زایمان زنان توسط جراحان این رشته انجام میپذیرد. همچنین درمان بیماری های مربوط به دستگاه تناسلی زنان نیز توسط متخصصین و جراحان این تخصص انجام میپذیرد. از نمونه جراحی های این تخصص می توان به اپیزیوتومی، جراحی کورتاژ، زایمان طبیعی و ... اشاره نمود.
- جراحی گوش و حلق و بینی : در این تخصص جراحی های مربوط به ناحیه سر به ویژه گوش و حلق و بینی انجام می شود. جراحی های لوزه، سینوسکوپی، میرینگوتومی، سیتوپلاستی و ... در این دسته از جراحی ها قرار میگیرند.
- جراحی ارتوپدی : جراحی ارتوپدی برای درمان مشکلات مفاصل، استخوان ها، رباط و تاندون ها در کودکان و بزرگسالان انجام میپذیرد. ارتوپدی پا، ستون فقرات، مفاصل، جراحی های ارتوپدی دست و .. همگی فوق تخصص های مربوط به این تخصص از جراحی می باشند.
- جراحی قلب و عروق : همانطور که از نام این جراحی مشخص است مربوط به قلب و عروق خونی آن می باشد. در این دست از جراحی ها ترمیم و یا تعویض دریچه های قلب و یا مشکلات دیگر مانند گرفتگی عروق خونی اصلاح و انجام می شود. درمان بیماری های قلبی می تواند مربوط به مشکلات مادرزادی باشد و در دوران کودکی این جراحی ها انجام پذیرد. و یا با بالا رفتن سن مشکلاتی برای عروق کرونر فرد ایجاد شود. متخصص قلب و عروق می تواند این مشکلات را تشخیص داده و راه های درمانی و یا جراحی برای آنها ارائه دهد.
- جراحی مغز و اعصاب : جراحی سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع در این تخصص قرار میگیرد. انواع اختلالات مربوط به نخاع که ممکن است مشکلاتی نظیر کمردرد به بار بیاورد می تواند در این دسته درمان یابد. همچنین سرطان های سیستم عصبی مغز نیز ممکن است نیاز به جراحی های خاص به خود را داشته باشد.
- جراحی اورولوژی : در این تخصص به درمان مشکلات مجاری ادراری و مثانه و کلیه ها پرداخته می شود. بیش فعالی مثانه، کلیه های سنگ ساز و یا سرطان های پروستات و دستگاه ادراری در این دسته از تخصص بررسی و درمان می شود.
- جراحی کلون و راست روده : در تخصص کلون و راست روده مشکلات مربوط به روده و مقعد بررسی می شود. جراحی هایی مانند هموروئيدکتومی و مشکلات رکتوم در جراحی های مربوط به این دسته قرار میگیرد.
- جراحی پیوند : برای پیوند اندام و یا عضو از فردی به فرد دیگر از جراحی های پیوند استفاده می شود. جراحی های پیوند توسط جراحان متخصص زیادی انجام میپذیرد . پیوند کلیه و کبد و لوزالمعده و اندام های شکمی با تخصص جراحان پیوندی انجام میگیرد. در مورد قلب نیز در هنگام جراحی متخصصی قلب و عروق با تخصص پیوند به جراحی و درمان میپردازند.
- جراحی پلاستیک : جراحی های پلاستیک با رویکرد زیبایی و یا ترمیم انجام میپذیرد. افرادی که در حوادث دچار از فرم افتادگی اعضا و یا بافت شده اند با جراحی های پلاستیک ترمیمی و زیبایی دوباره به ظاهر قبل خود بازمیگردند. همچنین امروزه جراحی های پلاستیک زیبایی به وفور در کشورها انجام می شود. استاندارد های زیبایی مانند مد در لباس روز به روز تغییر میکند و صنعت جراحی پلاستیک رونق می یابد. جراحی زیبایی بینی ، جراحی بلفاروپلاستی برای رفع افتادگی پلک و سایر جراحی های غیر تهاجمی مانند کاشت مو در این دسته قرار میگیرند.
- جراحی چشم : جراحان چشم پزشک عیوب انکساری چشم و یا عیوبی که در اثر کهولت سن ایجاد شده باشند را با روش های جراحی و یا غیرتهاجمی درمان می نمایند. همچنین ممکن است افراد در اثر حوادث بینایی یک و یا دو چشم خود را از دست بدهد که می توان با دارا بودن شرایط خاص عمل پیوند قرنیه را انجام داد. جراحان چشم و با تخصص پیوند می توانند این گونه عمل ها را انجام دهند. امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی برای درمان افرادی که کاهش دید را برای دور یا نزدیک دارند با لیزر جراحی های غیر تهاجمی انجام میپذیرد.
- جراحی انکولوژی : انکولوژی اصطلاح عمومی جراحی هایی است که در سرتاسر بدن و برای درمان انواع سرطان ها انجام میپذیرد. این تخصص می تواند به صورت عمومی و یا به صورت فوق تخصص در انواع رشته های دیگر وجود داشته باشد. به طور مثال پزشک زنان و زایمان می تواند در فوق تخصص خود سرطان های زنان را نیز درمان کند.
کلام آخر :
رشته های پزشکی و تخصص و فوق تخصص های آنها بسیار گوناگون و در زمینه های مختلفی هستند. پزشک و جراح برای هر گونه جراحی مخصوص نیاز به ابزارهای عمومی و همچنین ابزارها و دستگاه های پیشرفته دراد. بدون داشتن ابزار مناسب پزشکان حاذق نیز مشکلاتی در روند درمان خواهند داشت. وجود تخصص های گسترده و فراوان می تواند ازدیاد انواع ابزار جراحی و تنوع آنها را توجیه نماید. هر پزشک با استفاده از تجربیات خود ابزار به خصوص را برای جراحی برمی گزیند. برای خرید انواع ست های جراحی می توانید با تجهیزات پزشکی ایرانمهر در ارتباط باشید.