دسته بندی قیچی های پزشکی و جراحی
ابزار جراحی که برای انواع امدادرسانی و عمل های جراحی ساده تا پیچیده استفاده می شوند، انواع مختلفی دارند. پزشکان و پرستاران با توجه به نوع کاربری هر ابزار، از آن در مواقع خاص استفاده مینمایند.
انواع پنس، پنست، قیچی، سوزنگیر، کلمپ و ... برای جراحی های ساده و پیچیده ساخته شده اند که قصد داریم در هر بخش به صورت جداگانه به آنها بپردازیم.
قیچی امدادی
قیچی امدادی در آمبولانس ها و در کیف های امدادی اورژانس معمولا به کار برده می شود. این قیچی برای عمل جراحی نیست و برای مراحل امداد رسانی به کار برده می شود. با استفاده از قیچی می توان کمربند، پارچه های ضخیم و نازک را برش داد. همچنین از قسمت نوک تیز دسته ی آن می توان برای شکستن شیشه استفاده کرد. از قیچی های امدادی در مراحل نجات شخص استفاده می شود.
قیچی جراحی
قیچی های جراحی همانطور که از نام آنها مشخص است برای جراحی استفاده می شود. با استفاده از انواع قیچی می توان پوست، بافت، عروق و ... را برش داد. برای برش های مختلف در جراحی، از قیچی های ظریف، قیچی های کرو و انحنا دار یا صاف، قیچی های بزرگ سرکج و یا یا صاف استفاده می شود که خود دسته بندی متفاوتی دارند. طبیعتا در عمل های زنان و زایمان از نوعی قیچی جراحی استفاده می شود که در عمل های ظریف چشم و پلک مانند بلفاروپلاستی نمی توان از آنها بهره برد و می بایست از قیچی ظریف تری استفاده کرد.
به طور کلی قیچی ها به دسته بندی قیچی های جراحی، قیچی بانداژ، قیچی زنان و زایمان، قیچی عروقی، قیچی لوزه، قیچی چشم و بینی، قیچی تشریح تقسیم بندی می شوند.
هر یک از این تقسیم بندی ها دارای انواع مختلفی قیچی جراحی هستند که سایز بندی دارند. در ادامه به چند نمونه از پرکاربرد ترین قیچی ها می پردازیم:
قیچی یکسر تیز یا نخ بر: همانطور که از نامش مشخص است دارای یک سر تیز و یک سر گرد می باشد. در عمل های جراحی برای بریدن انواع نخ و اشیا مانند گاز استفاده می شود. یکی از پرکاربردترین قیچی های پزشکی است که در ست بخیه و پانسمان هم گذاشته می شود.
قیچی متز یا متزنبام: نام این قیچی متز، متس، متزنبام، قیچی لوزه نیز می باشد. قیچی متز دارای دو نوع مختلف با تیغه های صاف یا کرو می باشد. تیغه هایی ظریف و با دو سر گرد که برای بریدن بافت و پوست ظریف و سطحی استفاده می شود. این قیچی بدون آسیب جانبی می تواند پوست را در نواحی مورد نظر برش دهد. به این قیچی، قیچی تشریح نیز گفته می شود.
قیچی اریس یا آیریس: قیچی اریس دارای دو سر تیز با تیغه های ظریف و کوچک کاملا تیز و لبه دار است که برای بریدن عروق، بافت ظریف مانند بافت پلک چشم و ... استفاده می شود. این قیچی به دلیل دو لبه تیز که دارد می تواند به راحتی عروق را برش داد و بافت را نیز بدون ایجاد زخم در محل مورد نظر برش دهد.
قیچی استیونس یا تنوتومی: از قیچی استیونس برای جراحی های اعصاب و پلاستیک استفاده می شود. لبه های تیز و باریک شده ی قیچی که بسیار تیز تر و ظریف تر از سایر قیچی های جراحی است به پزشک کمک میکند تا با دقت و ظرافت بیشتری عمل نماید.
قیچی وسکات یا فنری: قیچی های فنری که دسته های آن متفاوت تر از قیچی های عادی است به پزشک کمک میکند تا در عمل های ظریف جراحی و به خصوص جراحی های پلاستیک، سرعت عمل بالاتری داشته باشند. ظرافت و نوک تیز قیچی باعث می شود تا در هنگام کار به راحتی ناحیه مورد نظر برش بخورد.
قیچی اپیزیاتومی: این قیچی از دسته قیچی های زنان و زایمان است که سایز بزرگتری دارد و لبه های آن دارای یک شکستگی و زاویه می باشد که به پزشک کمک میکند در هنگام برش ناحیه واژن به راحتی عمل نماید.
سخن پایانی
نمونه های بررسی شده از قیچی های جراحی فقط بخش کوچکی از قیچی های پزشکی بود که کاربرد بالایی دارند. انواع مختلف این قیچی ها بسیار زیاد بوده و نمونه های تخصصی تر در جراحی های قلبی و عروقی و ارتوپدی استفاده میگردد. هر نمونه دارای سایز های مختلف، لبه های صاف یا کرو می تواند باشد. همچنین مدل هایی از ابزار جراحی وجود دارند که دسته های آنها طلایی می باشد. دسته طلایی بودن به معنای تفاوت آلیاژ لبه های قیچی می باشد. اگر تیغه های قیچی از جنس تنگستن باشد دسته ی آن را طلایی می سازند تا تفاوت آن با نوع ساده مشخص گردد.